Gebit

Vergelijking tussen Inlays en Onlays

Het plaatsen van inlays en onlays is een tandheelkundige ingreep voor het herstellen van beschadigde kiezen. Inlays en onlays zijn vaak een goed alternatief voor kronen. Door het plaatsen wordt de functie van het gebit hersteld en ziet je gebit er een stuk mooier uit. Inlays en onlays kunnen gemaakt worden van diverse materialen, waaronder keramiek, composiet en in sommige gevallen goud.

Herstel beschadigde kiezen met een inlay of onlay

Een goed gebit is natuurlijk belangrijk om goed te kunnen eten. Maar met een goed gebit is het ook een stuk makkelijker om mooi en zelfverzekerd te kunnen lachen. Bijna iedereen heeft wel een paar vullingen, maar bij de één lijkt het gebit een stuk mooier dan bij de ander. Naast goed onderhoud helpt ook de juiste behandeling mee aan een mooi gebit. De technieken van nu zijn op veel vlakken beter dan vroeger en geven ook vaak een mooier resultaat. Een voorbeeld daarvan zijn de inlay & onlay.

Het verschil tussen een inlay en een onlay: Bij een inlay wordt het kauwvlak hersteld, bij een onlay worden het kauwvlak en één of beide knobbels van de kiezen hersteld.

De Inlay

Het verschil tussen een inlay en een onlay. Bij een inlay wordt het kauwvlak hersteld, bij een onlay worden het kauwvlak en één of beide knobbels van de kiezen hersteld.

Een inlay is een vorm van tandrestauratie waarbij het resultaat er heel natuurlijk uitziet. Een inlay wordt toegepast wanneer een bestaande kies dusdanig beschadigd is dat de resterende goede delen van de kies niet sterk genoeg zijn om een vulling te ondersteunen, maar de kies nog niet zo beschadigd is dat er een kroon nodig is. Een inlay komt te liggen op het kauwvlak tussen de knobbels van je kies.

De Onlay

Een onlay wordt gebruikt wanneer er naast schade aan het kauwvlak ook schade is aan de knobbels van je kiezen. Net als voor de inlay geldt dat de onlay een tussenoplossing is voor wanneer je kies te zwak is voor een vulling, maar nog te goed om er een kroon op te laten zetten.

Het consult

Het plaatsen van een inlay of onlay is een tandheelkundige procedure. Je kunt hiervoor gewoon bij je eigen tandarts terecht. De kans is ook groot dat je van jouw tandarts te horen krijgt dat het verstandig is om bij jou een inlay of onlay te plaatsen. De redenen hiervoor kunnen uiteenlopen. Er kan nieuwe schade zijn ontstaan aan je gebit of een oude vulling is gaan lekken. Ook kunnen oude amalgaamvullingen vervangen worden door moderne, tandkleurige materialen die een veel natuurlijker resultaat geven.

De behandeling – het plaatsen van de inlay of onlay

De tandarts heeft in overleg met jou bepaald dat je een inlay of onlay krijgt. Er zijn twee verschillende manieren van aanpak, de directe en de indirecte methode. Het verschil zit hem vooral in de apparatuur waarover je tandarts beschikt.

De indirecte methode

Deze methode wordt traditioneel veel gebruikt en bestaat uit twee afspraken:

1. Eerste afspraak: Je tandarts verwijdert alle tandbederf die in de kies aanwezig is. Omdat er meer geboord moet worden dan bij een normale vulling zal je ook een plaatselijke verdoving krijgen. Nadat alle slechte stukken van je kies zijn weggehaald wordt er een afdruk gemaakt van je kies. Tegenwoordig gebeurt dit steeds vaker met een digitale intraorale scanner in plaats van traditionele afdrukmateriaal, wat comfortabeler is voor de patiënt. Deze digitale scan of fysieke afdruk wordt naar een tandtechnisch laboratorium gestuurd.
2. Tweede afspraak: Je tandarts verwijdert de tijdelijke vulling en plaatst de definitieve inlay/onlay met een speciaal soort cement in je kies.

De directe (CAD/CAM) methode

Een gouden inlay

Bij de digitale directe methode beschikt de tandarts over geavanceerde CAD/CAM-technologie in de praktijk (zoals CEREC of vergelijkbare systemen). Het grote voordeel: alles kan in één afspraak.

Net zoals bij de indirecte methode wordt alle tandbederf onder verdoving uit je kies weggeboord. De tandarts maakt vervolgens een 3D-scan van je kies en ontwerpt direct in de computer een passende inlay/onlay. De inlay/onlay wordt vervolgens ter plekke in de praktijk uit een blok keramisch materiaal gefreesd. Zodra de inlay/onlay klaar is, wordt deze meteen in je kies geplaatst en vastgezet.

Materialen

In overleg met je tandarts kun je kiezen uit verschillende materialen voor je inlay of onlay:

• Keramische materialen:
  • Lithiumdisilicaat: zeer sterk en esthetisch hoogwaardig
  • Zirkonium: extreem sterk, geschikt voor zware kauwbelasting
  • Traditioneel porselein: esthetisch maar minder sterk dan nieuwere materialen
• Composiet: tandkleurig kunststofmateriaal, minder duur dan keramiek
• Goud: zeer duurzaam en slijtvast, maar zichtbaar
• Amalgaam: wordt tegenwoordig vrijwel niet meer gebruikt vanwege milieu- en gezondheidsoverwegingen en is in sommige Europese landen zelfs verboden voor bepaalde patiëntgroepen

De keuze voor het materiaal hangt af van factoren zoals de locatie in de mond, kauwdruk, esthetische wensen, prijs en eventuele allergieën.

Kosten en vergoedingen

De kosten voor een inlay of onlay zijn hoger dan voor een gewone vulling, maar lager dan voor een kroon. Prijzen variëren afhankelijk van het gebruikte materiaal, de complexiteit van de behandeling en de tandartspraktijk.

De basisverzekering vergoedt inlays en onlays doorgaans niet. Met een aanvullende tandartsverzekering kun je mogelijk een deel van de kosten vergoed krijgen. Raadpleeg je zorgverzekeraar voor de exacte vergoedingsmogelijkheden.

Herstel na het plaatsen van de onlay of inlay

Direct na de behandeling mag je naar huis. Je mag ook direct eten en drinken. Het zal nog even duren voordat de verdoving helemaal is uitgewerkt. Pas tot die tijd goed op dat je niet per ongeluk op je tong of op je wang bijt. Afhankelijk van de plek waar de verdoving is gezet kan je wang dik zijn en wat hangen. Ook kan je kies de eerste twee weken gevoeliger zijn dan normaal.

Heb je erge pijn of houdt pijn langer dan twee weken aan, neem dan contact op met je tandarts.

Risico’s en complicaties

Het plaatsen van een inlay/onlay levert meestal weinig problemen op. De meest voorkomende klacht na het plaatsen van de inlay/onlay is toegenomen gevoeligheid voor warm en koud eten. Dit komt doordat je kies en de inlay/onlay van verschillende materialen zijn en dus anders krimpen of uitzetten bij temperatuurverschillen. Dit kan je zelf voorkomen door geen hele warme of koude dingen te eten en drinken.

De algemene risico’s:

• Toegenomen gevoeligheid van het gebit
• Bacteriële infectie
• Allergische reactie op de inlay/onlay
• Allergische reactie op de verdoving
• Krimpen of uitzetten van de inlay/onlay
• Tandbederf door lekkage
• Wondjes aan je mond en tandvlees

Het resultaat

Na de behandeling heb je weer een goed functionerend deel van je gebit. Met moderne keramische materialen of composiet is het resultaat ook nog eens heel fraai: bijna niet te zien van natuurlijke tanden!

Wanneer je jouw gebit goed onderhoudt kan een inlay/onlay heel lang meegaan. Onafhankelijk van het gekozen materiaal gaat een inlay/onlay altijd langer mee dan een traditionele vulling. Pas wel op met het eten van zeer harde voedingsmiddelen, omdat hierdoor beschadigingen kunnen ontstaan.

Bij goed onderhoud, goede mondhygiëne en regelmatig tandartsbezoek kan een inlay/onlay ongeveer 15-30 jaar blijven zitten, afhankelijk van het gebruikte materiaal:

• Keramische materialen: 15-30 jaar
• Composiet: 7-15 jaar
• Goud: 20+ jaar

De levensduur hangt ook sterk af van je mondverzorging, kauwgewoonten en of je regelmatig naar de tandarts gaat voor controles.

Scheve, afgebroken of verkleurde tanden kunnen je gebit ontsieren. Eén van de beste oplossingen om deze problemen te corrigeren is het plaatsen van facings over de beschadigde of verkleurde tanden. Zo krijg je weer mooie rechte en witte tanden.

Beschadigde of scheefstaande tanden corrigeren met facings

Facings worden aangebracht op tanden om hun uiterlijk te verfraaien. Het zijn tandkleurige schildjes van porselein of composiet (versterkte kunststof) die op de tanden worden bevestigd. De kleur kan variëren van normaal tot het wit van de Hollywood-smile, afhankelijk van je wensen en de staat van je gebit.

Facings kunnen gemaakt worden van verschillende materialen. De keuze voor het materiaal is van een aantal factoren afhankelijk.

• Composiet is makkelijker aan te brengen, goedkoper en het resultaat is beter te voorspellen dan bij porselein. Composiet heeft daarnaast als voordeel dat het makkelijk te herstellen is als er een beschadiging van de facing optreedt.
• Porselein is duurder, maar heeft als voordeel dat het langer mooi blijft. Bij beschadiging moet wel direct de gehele porseleinen facing vervangen worden.

Facings zijn niet altijd de beste keuze om een gebit te verfraaien. Vooral als er sprake is van scheve tanden, dan zijn er vaak alternatieven om de tanden te verfraaien. Zo kan een (onzichtbare) beugel een betere oplossing zijn bij scheve tanden.

Het consult

Facings worden geplaatst door tandartsen. Als je een facing overweegt, zal de tandarts met je bekijken welke behandeling het beste bij je gebit past. Mogelijk kan volstaan worden met het bleken van tanden, of ben je meer geholpen met een kroon, een brug of een beugel. De tandarts zal je hierover adviseren. Omdat de verzekering niet in alle gevallen voor voldoende dekking zorgt, is de prijs voor veel mensen een belangrijke factor bij de keuze voor een behandeling.

De behandeling – het plaatsen van de facings

Voorafgaand aan de behandeling wordt je gebit gereinigd door de mondhygiënist, het verwijderen van tandsteen is een voorwaarde voor het correct aanbrengen van de facings. Ook verkeert je tandvlees na de reiniging in een betere conditie, wat de behandeling ten goede komt.

Op de dag van de behandeling worden röntgenfoto’s van je gebit gemaakt, met een computerprogramma kan de tandarts een esthetisch voorbeeld maken. Zo kun je een goede inschatting maken van het resultaat. Aan de hand van deze informatie wordt het verdere behandelplan vastgesteld en gaat de tandarts aan het werk.

Eerst worden je tanden beslepen. Dit is nodig om de facing goed te laten hechten. Hoeveel wordt weggeslepen is afhankelijk van je gebit. Als je tanden extra volume nodig hebben, hoeft de tandarts minder weg te slijpen.

Ten aanzien van weggeslepen tandmateriaal (zowel glazuur als tandbeen) geldt: wat weg is, groeit niet meer terug. De behandeling is dus in zoverre permanent dat je glazuurlaag dunner wordt en mogelijk op sommige plaatsen verdwijnt (dit is afhankelijk van de dikte van je glazuurlaag, de dikte van de facing en het gewenste volume van de tand).

Een facing heeft een minimale dikte van 0,1 millimeter, dus als extra volume niet gewenst is, zal de tandarts het nodige van uw tand afhalen. Na het slijpen brengt de tandarts eventueel een noodrestauratie aan als er beschadigingen zijn ontstaan. Daarna worden de facings aangebracht. Het type facing bepaalt de procedure.

Facings van composiet

Bij composietfacings is één behandeling voldoende. Eerst behandelt de tandarts je tanden met een zuur, waarna hij de hechtlaag aanbrengt. Daarop bevestigt hij het nog zachte composiet, dat hij daarna in de juiste vorm boetseert. Is de gewenste vorm bereikt, dan beschijnt de tandarts het composiet met blauw licht, waardoor het uithardt. Tot slot slijpt hij het composiet in de optimale vorm en polijst hij het oppervlak. Vorm en kleur kunnen desgewenst nog worden aangepast.

Facings van porselein

Bij porseleinen facings zijn twee behandelingen nodig. Tijdens de eerste behandeling worden je tanden beslepen en wordt de vorm van de facings bepaald door middel van een afdruk van je tanden. Ook worden er foto’s van je tanden genomen en wordt de kleur van de facings nauwkeurig vastgesteld.
Vervolgens worden de facings in een tandtechnisch laboratorium vervaardigd.

Dat duurt doorgaans meerdere dagen. Als er veel materiaal van je tanden is afgeslepen, kan het om esthetische redenen nodig zijn om noodrestauraties aan te brengen. Doorgaans merk je van het feit dat er een laagje is weggeslepen niet meer dan een lichte toename van gevoeligheid voor temperatuurverschil.

Tijdens de tweede behandeling worden de facings aangebracht als je ze op kleur en vorm hebt beoordeeld en goedgekeurd. Zowel je tanden als de binnenkant van de facing worden behandeld met een zuur en voorzien van een hechtlaag. Vervolgens worden de facings met een dun laagje composiet op je tanden geplakt. Het composiet wordt ten slotte uitgehard met een blauwe lamp.

Herstel na het plaatsen van facings

Na de behandeling kun je direct naar huis. Je hebt geen pijn en je kunt direct alles eten, maar het bijten op harde dingen zoals zuurtjes, nagels en pennen wordt afgeraden. Je dient wel ieder half jaar terug te komen voor controle, welke samenvalt met je gebruikelijke periodieke controle. De tandarts zal hier extra aandacht besteden aan de randaansluiting van de facing op het tandvlees en secundaire cariës (nieuwe gaatjes naast vullingen). Naast de gebruikelijke mondzorg (poetsen, flossen) behoeven facings geen aanvullend onderhoud.

Risico’s en complicaties van het plaatsen van facings

Facings leveren doorgaans geen complicaties, mogelijke problemen zijn:

• Beschadiging van de facing na bijten op harde voorwerpen of tandenknarsen
• Gevoeliger voor temperatuurverschil
• Verhoogd risico op secundaire cariës aan de randen van de facing

Het resultaat

Een mooier gebit waarin mogelijk tint, scheefstand en volume van je tanden zijn gecorrigeerd. De composietfacings blijven ongeveer 5 jaar mooi, daarna moeten ze worden bijgewerkt. Porseleinen facings zijn gladder en harder en blijven doorgaans 10 jaar mooi.

Veel gestelde vragen

Wie komt voor het plaatsen van facings in aanmerking?

De meeste facings worden geplaatst bij volwassen vanwege functionele en/of cosmetische redenen. Deze volwassenen kiezen hier vaak bewust voor en betalen hier ook zelf voor. De reden dat kinderen wat minder vaak te maken krijgen met facings is dat voor hen vaak een correctieve methode zoals een orthodontische behandeling gekozen wordt. Dit past beter bij kinderen omdat hun groeiproces makkelijker te beïnvloeden is.

Hoe lang duurt het plaatsen van facings?

Het plaatsen van facings neemt vaak meer dan 1 consult in beslag. Dit vanwege de grote precisie waarmee facings handmatig geproduceerd worden. Het plaatsen van facings vereist een consult voordat de facings gemaakt kunnen worden. Tijdens dit consult wordt het gebit nauwkeurig bekeken en besproken. Vervolgens moeten de facings digitaal geconstrueerd worden en daadwerkelijk gemaakt worden. Daarna moeten de tanden worden voorbereid op het plaatsen van de facings. Ten slotte zijn er soms follow-up consulten nodig om de vorm van de facing te perfectioneren. 

Het kan kortom een aantal dagen in beslag nemen om je gebit helemaal mooi te maken.

Na hoeveel tijd kan ik weer eten?

Het groene licht om te eten krijg je in principe gelijk na de behandeling. Aangeraden wordt om harde voeding zoals lolly’s te vermijden.

Na hoeveel tijd kan ik weer gaan werken?

Je kunt direct na de behandeling weer aan de slag.

Is het plaatsen van facings pijnlijk?

De gevoeligheid van de tanden en het tandvlees is voor iedereen anders. Het is dus niet te zeggen of deze behandeling onprettig zal zijn voor jou. Wel is het heel normaal om een verdovende crème te smeren op de gevoelige plekjes; vraag hier dus gerust om als je angstig bent voor pijn tijdens de behandeling.

Hoe lang blijft het resultaat zichtbaar?

Als je een goede behandelaar uitkiest dan zal deze gebruik maken van de nieuwste cosmetische materialen. Deze zijn in de afgelopen jaren zo sterk verbeterd dat er eigenlijk gesproken kan worden van een verbetering die zowel kleur- als vormvast is. 

Oudere materialen zoals composiet hebben echter ook weer voordelen, zo zijn zij makkelijker te repareren wanneer de facing beschadigd raakt. Bespreek de voor- en nadelen van de verschillende materialen met je behandelaar.


Wat zijn de nadelen van facings?

Facings kunnen alleen geplaatst worden wanneer er een tand aanwezig is om de facing op te plaatsen. Is deze er niet, dan zal er ook geen facing geplaatst kunnen worden. Ook zal er extra aandacht gegeven moeten worden gegeven aan de vorming van tandplak op de randen van de facing.

Welke alternatieven zijn er voor het plaatsen van facings?

Wanneer je doel het witter maken van de tanden is, dan is het laten bleken van je tanden een goed alternatief. Dit kan met doe-het-zelf kits en in behandelcentra. Het grootste verschil tussen thuis bleken en in een kliniek is het gehalte hydroxylperoxide in de pasta die gebruikt wordt.

Een ander alternatief is het laten laseren van het tandvlees, dit kan ook een opvallend sterke verbetering van het uiterlijk van het gebit geven.

Weer een ander alternatief is de meest invasieve behandeling die tot nu toe genoemd is, namelijk het plaatsen van tandimplantaten. Hierbij wordt eerst een chirurgisch materiaal in de kaak en het tandvlees gemonteerd, en daarop wordt vervolgens een perfecte tand geschoven. Tegenover de perfecte tand die dit oplevert staan de hoge kosten. Echter, het grootste nadeel is dat deze behandeling enorm veel expertise vereist; kleine foutjes kunnen zorgen voor een lelijk gebit.